Npau Suav

Kev mus xaus tshoob zaum no ua rau Paj Huab niam cem Paj Huab heev, nws kuj tsis txawv li qhov Nkauj Ntxoo niam tsis pub Nkauj Ntxoo yuav Yim Laj thiab ntag. Vim Paj Huab niam yeej ntshai rwg tsam nws tus me Paj Huab yuav mus tau ib lub neej txom nyem tag ib sim neej. Txawm li ntawd los Yim Laj tsuas muaj qhov mus txhos caug pe thiab thov tias " Niam thov koj txhob cem Paj Huab yog yuav cem ces cem kuv xwb vim yog tim kuv ib leeg xwb os". Txawm thov tag los Paj Huab niam yeej tsis zam txim li, thaum kawg noj tshoob tas yuav los tsev Paj HUab niam thiab txiv thiab tej nyab tej nus yeej tsis muab ib yam dab tsi rau nws li. Txawm li ntawd los Paj Huab cia li mus sau kiag nws 2 daig pam nqa ntawm tes nrog Yim Laj los lawm xwb.

Peb lub hlis tom qab Yim Laj thiab Paj Huab ua tshoob tiav tas Yim Laj thiaj txiav txim siab coj Paj Huab khiav tawm los mus rau thaib teb tso Paj Huab niam thiab txiv rau tom qab. Sij hawm tawm ntawm Roob Cuam Kau los mus rau thaib teb zaum no tau siv sij hawm 12 hnub los mus hla ntau lub zoov nuj txeeg thiab ntau tus dej thiaj los dhau. Lub caij los mus tej tog kev hav zoov nuj txeeg liab cuam tuav tes los lawm tsheej pab, hnov suab cuam kau kho siab zim los Yim Laj tseem tsis tso Paj Huab nrug ntawm nws ib pliag vim txoj kev los mus zaum no phom sij thiab txaus ntshai heev li.

Tsiv teb tsaws chaw tuaj mus tau 12 hnub, hnub 12 thaum tav su Yim Laj thiab Paj Huab kuj tau tuaj mus txog rau Roob Nab ntsia ntsoov mus rau nram ntug dej Naj Qhoom lawv thiaj yuav tsum tau los nyob ntawm no kom tsaus ntuj mam nqis los rau nram hav dej vim muaj nplog ua teb raws tus ntug dej tas thiab tseem yuav tsum tau los hla ib txoj kev tsheb ua ntej yuav mus rau hauv hav dej. Lub caij ntawd tshav los kub dej tsis muaj haus Yim Laj saib Paj Huab zaum tus me ntsoos tsawv ntxim li nqhi dej heev, Yim Laj thiaj yuav tsum tau mus txiav xyoob thiab tej hmab uas muaj dej coj los rau Paj Huab haus cawm txoj sia ua ntej yuav tuaj mus txog tus niam dej Naj Qhoom.

Lub sij hawm lub hnub poob qis zuj zus Yim Laj thiab Paj Huab nkawd maj mam nqis los ze zuj zus rau ntawm ntug dej. Thaum tsaus ntuj kiag lawm Yim Laj thiab Paj Huab nkawd yuav tsum tau rau siab nrhiav kom tau seb tus niam dej Naj Qhoom nyob qhov twg. Thaum tsaus ntuj lawm yeej tsis yooj yim li lub siab xav vim maub xwb taws tsis tau teeb li thiab rau qhov muaj ib lub yeej tub rog nplog nyob ze heev rau ncua kev lawv yuav hla.

Thaum kawg Yim Laj thiab Paj Huab nkawd kuj tau los mus tshwm rau ntawm ntug dej lawm tiag. Txawm yog tias twb tau siv sij hawm 12 hnub los mus hav zoov nuj txeeg dim ntawm txoj kev tuag los ntawm nyab laj thiab nplog liab tej hoob pob thiab tos kev tua nrog rau txoj kev ntshai dab ntshai tsov lawm los zaum no tseem tshuav txoj kev phom sij thiab txaus ntshai tshaj plaws uas yog yuav tsum tau ua luam dej hla tus niam dej Naj Qhoom. Lub sij hawm no Yim Laj thiaj thau kiag 2 lub plab yas coj los tshuab kiag muab ib lub looj kiag rau Paj Huab thiab ib lub rau Yim Laj, Yim Laj muab hluas coj los khi kiag Paj Huab qhov tso rau Yim Laj duav. Yim Laj nqis loo ua ntej ua luam dej sis cab Paj Huab los ntev loo thiaj tau tawm plaws rau sab thaib teb. 

Zaum no txawm yog tias twb dim ntawm txoj kev tuag uas pab coj tau Paj Huab hla dhau lub zoov nuj txeeg thiab tus niam dej dhau los lawm los tseem tshuav ib yam uas txaus ntshai heev thiab. Yam ntawd kuj yog ntshai tsam thaib ua phem thiab khuj cov poj niam hluas ib yam li Paj Huab. Thaum Yim Laj xav txog li no ua rau nws haj yam mob siab thiaj txo kiag nws rab phom nkaug kiag mos txwv rau thiab txav tawm kiag ntawm Paj Huab thiab tsoom neeg thoj nam nrug kiag 7-8 daj nkaum nyob ntsiag to ib leeg mloog seb puas muaj thaib tuaj. Hos tso Paj Huab thiab cov neeg thoj nam lawv los zaum ib pawg rauv taws nte txhiab kom lawv tej ris tsho qhuav, Yim Laj xav tias yog thaib tseem tuaj khuj thiab Yim Laj yuav tua kiag xwb txawm yuav ciaj thiab tuag los xij yuav tsis pub Paj Huab plam ntawm Yim Laj txhais tes mus rau lwm tus. Hmoov zoo uas hmo ntawd kuj tsis muaj thaib tuaj ncig pom lawv, hnub tom qab kaj ntug txoog lawv thiaj tawm los thawj tus tswv zos thaib nyob rau ntawm lub zos Nong Dern Village, Burng Kan District, Nong Khai Province.

Thaum muab npe tiav tas rau thawj tswv zos nws thiaj  muab Yim Laj thiab Paj Huab lawv xa los mus rau hauv chaw ua ntaub ntawv nkag teb chaws (Police Department of Burng Kan District.) Tom qab lawv ua ntaub ntawv (Taus Maus) tiav tas tub ceev xwm mam xa lawv los mus nkag rau Yeej thoj nam tawg rog Nong Khai (Nong Khai Refugee camp.) Yim Laj thiab Paj Huab los nyob tau muaj 3 week xwb thiaj tau nyiag kev tawm los mus rau Yeej thoj nam Vib Nais, vim lub sij hawm ntawd cov Hmoob nyob hauv tsuas muaj li ntawm 50 - 70 leej lawm xwb, feem coob yog nplog lawm xwb.

Lub caij los txog rau Vib Nais lawm muab xam tias Yim Laj tau coj Paj Huab khiav hla dhau ntau yam kev phom sij los tab sis tseem tshuav txoj kev txom nyem thiab kev mob kev nkeeg uas Yim Laj tsis muaj peev xwm coj Paj Huab khiav dhau. Yim Laj thiab Paj Huab tau los ua neej tiv txoj kev txom nyem nyob rau Vib Nai tau 5 lub xyoo, uas tsis muaj ib tug kwv tij txheeb los yog viv ncaus txheeb yuav nyob txawv teb chaws xa nyiaj los pab. Lub sij hawm 5 xyoos los nyob rau Vib Nais Paj Huab twb muaj ib tug me tub thiab ib tug me ntxhais lawm, Paj Huab yuav tsum tau tu nws ob tug me nyuam thiab ua paj ntaub xa mus muag rau Meskas teb kom tau nyiaj me ntsis los yug nws tsev neeg. Thaum ntawd Yim Laj thiaj txiav txim siab mus ua hauj lwm rau IRC (International Rescue Commissioner) uas yog saib cov tshuab nqus dej rau pej xeem kom tau me ntsis nyiaj los pab rau Paj Huab thiab. Sij hawm dhau zuj zus Paj Huab kuj pom tias kev txom nyem xeeb muaj zuj zus tuaj nyiaj los tsis txaus siv mov los tsis txaus noj, Paj Huab thiaj mus yuav zaub coj los muag thiab thaum ho tsis muaj neeg yuav lawm los ho coj mus pauv txhuv los cia tau noj. Txij ntawd los thiaj ua rau Yim Laj thiab Paj Huab nkawd lub neej txawm yog yuav txom nyem rau sab kev siv nyiaj los kuj tsis nco txhawj rau sab kev noj kev haus lawm. 

Txawm li ntawd los tseem tshuav txoj kev mob kev nkeeg uas Yim Laj tseem zam tsis dhau, ntau zaus thaum tej me nyuam mob muaj Paj Huab thiab Yim Laj nkawd ob leeg tab sis yog thaum Paj Huab muaj mob ua rau Yim Laj tsaus ntuj nti tsis pom qab ua li cas. Yim Laj xav tias yuav coj Paj Huab tuaj mus txawv teb chaws los tsis muaj ib tug txheeb ze yuav tos thiab tsis muaj leej twg yuav xa nyiaj los pab lub caij tuaj kawm ntawv nyob rau Phananikhom. 5 xyoos uas Yim Laj thiab Paj Huab tau tiv txoj kev txom nyem nyob rau Vib Nais dhau mus lawm thiaj ua rau Yim Laj tig rov los xav txog lub caij nkawd khiav nplog teb tuaj. Muaj ib hnub Yim Laj thiaj txiav txim siab los hais rau Paj Huab tias kuv yuav tau coj koj mus Meskas teb lawm, Yim Laj hais ntxiv tias Paj Huab nco ntsoov tias kuv twb muaj peev xwm coj koj hla dhau ntau lub zoov nuj txeeg thiab tus niam dej Naj Qhoom tuaj kuv yuav tsum muaj peev xwm coj koj hla kom dhau Panatnikhom mus rau teb chaws Meskas. Thaum kawg xyoo 1987 Yim Laj thiab Paj Huab nkawd kuj tawm npe tuaj mus rau Panatnikhom thiab 6 lub hlis tom qab kawm ntawv tas nkawd kuj tau tuaj mus rau Meskas teb lawm.

Lub 6 hli ntuj tim 30 xyoo 1987 Yim Laj thiab Paj Huab tau kawm ntawv tas thiab tau noj ib plua mov zoo siab kaw txoj kev kawm yuav tuaj mus rau teb chaws Meskas. Lub sij hawm ntawd Yim Laj thiab Paj Huab txom nyem heev vim tuaj nyob tau 6 lub hlis tsis tau kev mus khwv qhov twg tsuas yog nqa tau li 3 - 4 txhiab npaj nyiaj thaib tom Vib Nais tuaj xwb los kuj muab siv tag lawm. Txawm li ntawd los Yim Laj ua zoo hais rau Paj Huab tias txawm li cas los xij ua siab loj wb twb yuav dhau ntawm txoj kev txom nyem mus. Nws kuj zoo ib yam nkaus li lub caij Yim Laj thiab Paj Huab khiav los hla dhau ntau lub zoov nuj txeeg thiab tus niam dej Naj Qhoom ua ntej yuav los txog thaib teb. Zaum no yog tau tawm hauv Phanatnikhom mus rau Meskas teb kuj yuav zoo ib yam li hla dhau tus niam dej Naj Qhoom tuaj rau thiab teb ntag. Paj Huab los kuj rau siab ntso tu tej me nyuam thiab npaj khoom tos txog lub caij nyoog yuav tawm tuaj mus lawm xwb.

Muaj ib hnub nyob hauv lub 7 hli ntuj xyoo 1987 Yim Laj thiab Paj Huab thiaj tau tawm npe tuaj mus rau teb chaws Meskas. Hnub ntawd Yim Laj thiab Paj Huab zoo siab hlo tias zaum no yuav tau dim ntawm txoj kev txom nyem mus, tab sis ib qho kuj tsis paub lub neej mus nyob Meskas teb yuav zoo li cas thiab. Thaum kawg Yim Laj thiab Paj Huab kuj tau tuaj mus rau Meskas teb raws li lub siab xav lawm. Lub sij hawm ya tawm hauv Bangkok rov mus hla teb chaws Los tsuas ua rau Yim Laj lub kua muag si laim hais tsis tau ib los rau Paj Huab, nyob hauv Yim Laj lub siab xav zoj tias zaum no ntshe yuav tso wb tej me qub zej qub zog uas sawv ntxov tsees liab cuam kau ntshoo nrooj tseg mus ib sim neej yuav tsis tau rov los pom lawm. Tsis tas li los yuav tau tso Vib Nais thiab Phanatnikhom uas yog Yim Laj thiab Paj Huab lub neej los so ib vuag mus ua lub chaw tshua.

Tom qab tau ya tawm hauv nroog Koos Thej (Bangkok) tuaj mus tau 6 xuab moos Yim Laj thiab Paj Huab lawv thiaj tau tuaj tsaws rau Tokyo pauv dua lub dav hlau tshiab ya hla lub hiav txwv pacific ocean tuaj mus rau teb chaws Meskas. Lub sij hawm tuaj so li 2 xuab moos rau Tokyo ua rau Yim Laj thiab Paj Huab pom tias lub tshav dav hlau Tokyo yog ib qho chaw nyob nruab nrab rau cov dav hlau los mus sib hloov neeg tawm. Lub caij ntawd ntsia mus rau nram lub tshav dav hlau yeej tsis muaj ib lub sij hawm twg yuav nrug ntev tshaj li 10 - 20 nas this uas tsis muaj dav hlau los tsaws. Ib lub tsaws kiag ces ib lub teeb twb dawb paug los yuav txog thiab. Ib pliag ntshis sij hawm 6 moo tsaus ntuj Yim Laj thiab Paj Huab thiaj tau ya tawm hauv nroog Tokyo tuaj mus rau teb chaws Meskas lawm.

Lub sij hawm ya tawm hauv nroog Tokyo tuaj mus twb yog lub caij tsaus ntuj zuag lawm, thaum lub dav hlau ya nto ntuj plaws Yim Laj thiab Paj Huab nkawd tig rov mus ntsia lub nroog Tokyo tsuas pom teeb ci ntsa iab mus lawm ib ncua muag zoo tam li yog qaum ntuj lub ceeb tsheej. Thaum ntawd tsaus ntuj lawm Yim Laj thiab Paj Huab txawm rub ntaub thaiv qhov rai thiab qi muag tsaug zog mus. Thaum Yim Laj hnov los saib lub moo ntawm tes nyuam qhuav yog 10 pm tab sis qhib qhov rai saib mus rau sab nraum zoo pom npoo ntuj ntsa kaim zaj zees tus duab hnub ci pib tshwm zuj zus tuaj. Zaum no thiaj ua rau Yim Laj xav tsis tas tias yog vim dab tsi tiag peb nyuam qhuav ya tuaj lawm 6 xuab moos xwb twb ho rov kaj ntug lawm. Thaum ntawd Yim Laj mam tig rov los muab txoj kev kawm ntawv uas thaum tseem yau nws tau kawm txog tias lub ntiaj teb txawj tig rov los xav, nws thiaj mam ntseeg tias lub ntiaj teb no ntshe yuav kheej li lub txiv kav ntxwv tiag. Txij ntawd los hnub txawm tawm siab zuj zus thiaj cia li pom kev kaj lug tuaj lawm.

Sij hawm 1:00 Pm Yim Laj thiab Paj Huab tau hla dhau lub hiav txwv Pacific Ocean tuaj mus tsaws rau Seatle, Washington lawm tiag. Thaum ntawd Yim Laj muab tig xav tias zaum no kuj zoo tsis txawv li 5 xyoos dhau mus lawm uas kuv tau coj Paj Huab hla dhau tus niam dej Naj Qhoom tuaj rau thaib teb lawm tiag. Tab sis zaum no nws ho yuav tsis txaus ntshai npaum li 5 xyoo dhau tag mus lawm, vim yeej paub zoo tias lub dav hlau no yuav tsis muaj kev phom sij npaum li txoj kev khuav tawm hauv nplog teb los rau thaib teb. Lub caij tuaj txog rau nroog Seatle zaum no zoo tam li tuaj mus txog ib lub ntuj tshiab uas tsis tau pom dua, ntsia mus rau qhov twg los vaj tse ntsa iab cuag tej phab tsua xwb.